Mayıs 13, 2025

200 kez yılan tarafından ısırıldı… Yüz binlerce hayat kurtaracak

ABD’nin Wisconsin eyaletinde yaşayan Tom Friede, 18 yıl boyunca dünyanın en ölümcül yılanlarının zehirlerine maruz kaldı. 200’den fazla kez yılanlar tarafından ısırılan ve 700’den fazla küçük dozda zehri kendisine enjekte eden Friede, şimdi binlerce insanın hayatını kurtarabilecek bir panzehrin geliştirilmesinde kilit rol oynadı.

Friede, bu deneyime yılanlarla çalışırken kendini korumak’ amacıyla başladı. Küçük dozlarla başlayan süreci zamanla artıran eski bir kamyon tamircisi olan Friede, bağışıklık kazanmayı hedefliyordu. Ancak erken dönemlerde büyük bir hata yaptı. Art arda iki kobra ısırığı sonucu komaya girdi.

“Ölmek istemiyordum. Parmağımı kaybetmek istemiyordum. İşe gidememek istemiyordum” diyen Friede, başta yalnızca kendisini korumak için başladığı bu süreçte hedefini değiştirdi. Friede yeni hedefini, “Artık sadece kendim için değildi, yılan ısırıkları nedeniyle hayatını kaybeden insanlara daha iyi tedavi geliştirmek içindi.” sözleriyle açıkladı.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, ölümcül yılan ısırıkları her yıl yaklaşık 140 bin insanın ölümüne neden olurken, 400 binden fazla kişi de uzuv kaybı yaşıyor ya da kalıcı sakatlıkla karşı karşıya kalıyor. Friede’nin kanı üzerinde yapılan analizler, 19 farklı ölümcül yılan türüne karşı koruma sağlayabilecek bir panzehrin geliştirilmesine öncülük etti.

Geleneksel panzehirler, at gibi hayvanlara düşük dozlarda zehir verilerek bağışıklık geliştirmeleri sağlanıyor. Hayvanların ürettiği antikorlar daha sonra tedavi amaçlı kullanılıyor. Ancak bu yöntem, her yılan türü için ayrı panzehir gerektirdiğinden büyük zorluklar içeriyor.

Friede’nin sıra dışı geçmişi, bu alanda çalışan bir biyoteknoloji şirketi olan Centivax’ın CEO’su Dr. Jacob Glanville’in dikkatini çekti. “Eğer dünyada bu kadar geniş kapsamlı antikor geliştirmiş biri varsa, o Tom’dur” diyen Glanville, Friede ile temasa geçti. İlk konuşmada Glanville, “Bu garip gelebilir ama kanının bir kısmını almak istiyorum” dedi.

Etik kurul onayı alınarak sadece kan örneğiyle yürütülen araştırmada, Friede’nin 17 yıl 9 ay boyunca tuttuğu detaylı kayıtlar da önemli rol oynadı. Glanville, “Tim’in yaptığı şeyin evde denenmesini kesinlikle önermiyoruz. Yılan zehiri ölümcül olabilir” diye uyardı.

Geliştirilen panzehir halen insanlar üzerinde test edilmeye hazır değil ancak uzmanlara göre önemli bir ilerleme kaydedildi. Friede ise “İnsanlık adına iyi bir şey yapıyor olmak beni iyi hissettiriyor. Bu benim için çok önemliydi. Bununla gurur duyuyorum. Gerçekten çok havalı” dedi.

About The Author